Algemeen
Het gemeentebestuur van Staden neemt initiatieven om de betrokkenheid en de inspraak van de burgers en van de doelgroepen te verzekeren bij de beleidsvoorbereiding, bij de uitwerking van de gemeentelijke dienstverlening en bij de evaluatie ervan. Aan de hand van onder meer systematische overlegmomenten met betrokken actoren en adviesraden wenst het bestuur in te zetten op participatie. Daarnaast voorziet het decreet voor lokaal bestuur in enkele mogelijkheden voor de burgers om te participeren:
Voorstellen van burgers
Elke inwoner heeft wettelijk het recht om voorstellen en vragen over de gemeentelijke beleidsvoering en dienstverlening op de agenda van de gemeenteraad toe te voegen. Om de agenda te halen moeten de voorstellen van de burgers worden gesteund door 1% van de inwoners ouder dan 16 jaar. Bij het voorstel moet een gemotiveerde nota worden gevoegd en alle stukken die nuttig zijn voor de gemeenteraad. De gemeenteraad spreekt zich vooraf uit over zijn bevoegdheid t.a.v. de voorstellen en vragen. Binnen zijn bevoegdheid bepaalt de gemeenteraad welk gevolg er aan wordt gegeven en hoe dat bekend gemaakt wordt.
Verzoekschriften
Iedere burger heeft het recht om schriftelijk bij de organen van de gemeenteraad een door één of meer personen ondertekend verzoekschrift in te dienen. Belangrijk is dat het moet gaan over een aangelegenheid die tot de bevoegdheid van het lokaal bestuur behoort. Binnen een termijn van drie maanden dient het verzoekschrift te worden beantwoord.
Gemeentelijke volksraadpleging
Het initiatief voor een volksraadpleging kan uitgaan van de gemeenteraad of burgers. Wanneer het initiatief van de burgers komt, moet het ondersteund worden door 10% van de inwoners van Staden. De vraag die voorgelegd wordt tijdens de raadpleging moet betrekking hebben op de bevoegdheden van de gemeenteraad of het college van burgemeester en schepenen. Al zijn ook binnen deze beperking een aantal thema's uitgesloten zoals vragen van persoonlijke aard, over de begroting, de belastingen of retributies of over de toegang van vreemdelingen tot het grondgebied. Elke vraag moet op die manier geformuleerd worden zodat deze met een ja of neen beantwoord kan worden. Een maand voor de raadpleging verspreidt het gemeentebestuur een informatiebrochure met daarin een objectief beleid van de problematiek, de standpunten van voor- en tegenstanders en de exacte vraag zoals deze tijdens de volksraadpleging zal worden gesteld.
Alle inwoners ouder dan 16 jaar kunnen een verzoek indienen én deelnemen aan de volksraadpleging. Deze deelname is niet verplicht maar een minimale opkomst is echter vereist. Indien de minimale opkomst niet wordt bereikt, worden de stemmen niet geteld. De uitslag van de raadpleging is niet bindend, de gemeenteraad kan de uitslag dus naast zich neerleggen.